Περπατώντας στην Θεσσαλονίκη με τον Σάκη Σερέφα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Οδοιπορικό Θεσσαλονίκης – Περπάτημα στην πόλη αλλιώς

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Μεταίχμιο (2021)

ISBN: 978-618-03-2373-3

Τιμή: Περίπου €16

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Νέα κυκλοφορία το θέμα της σημερινής ανάρτησης και μάλιστα από έναν συγγραφέα ο οποίος έχει αφιερώσει δεκάδες έργα του στην Θεσσαλονίκη, είτε μέσα από θεατρικά έργα, παιδικά βιβλία, ποιήματα, μελέτες και μυθιστορήματα (αν θέλετε να ρίξετε μια ματιά στα βιβλία του Σερέφα που έχουν παρουσιαστεί στη Vivlioniki μπορεί να πατήσει εδώ). Ο Σάκης Σερέφας μας καλεί σε ένα οδοιπορικό στην πόλη διαφορετικό από αυτά των τουριστικών γραφείων ή των αποστειρωμένων ξεναγήσεων.

Η έκδοση είναι απλή και λιτή. Μου άρεσε το εξώφυλλο, τόσο στην όψη, όσο και στην αφή (δεν ξέρω πώς να το χαρακτηρίσω, δεν είναι ακριβώς γκοφρέ, κάπως σαν ανάγλυφο). Ευανάγνωστο κείμενο, συνοδεύεται σε κάποια σημεία από φωτογραφίες του Πάνου Νικολετάτου. Μια αξιοπρεπής έκδοση.

Ο Σερέφας έχει έναν δικό του τρόπο, μοναδικό, στις αφηγήσεις και στις περιγραφές. Χωρίς να είμαι κριτικός και ίσως να κάνω λάθος στη χρήση του όρου, τα κείμενά του έχουν έναν σουρεαλιστικό δυναμισμό και μια ζωντάνια ιδιαίτερα έντονη. Όποιος έχει διαβάσει το «Έξω χιονίζει» του Σερέφα νομίζω ότι μπορεί να καταλάβει τι εννοώ. Η ιστορία των επιστημόνων παντρεύεται με την αφηγηματική μαεστρία του συγγραφέα και οι σελίδες των παλαιών εφημερίδων με τις μικρές ειδήσεις των μονόστηλων βρίσκουν πάτημα στη φαντασία του λογοτέχνη. Και όλα αυτά δημιουργούν ένα βιβλίο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως οδηγός πόλης και για συντομία θα το λέμε στο εξής «Οδοιπορικό».

Από τον πρόλογο ο Σερέφας καλεί τον αναγνώστη του να βγει έξω, στους δρόμους της πόλης και να αρχίσει να παρατηρεί τα πάντα γύρω του. Όχι μόνο αυτά που είναι γνωστά και καταγεγραμμένα, αλλά τα μικρά και ασήμαντα ίσως. Τα μαγαζιά, τους περαστικούς, όλες τις εικόνες τις καθημερινές, γιατί αυτές είναι στο επίκεντρο των κειμένων του. Δεν θα σου μιλήσει για παράδειγμα για το πότε χτίστηκε η Αψίδα του Γαλερίου (Καμάρα) και από ποιον (μπορεί να το αναφέρει, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα του), αλλά θα σου πει για τον τόπο που δίνουν ραντεβού τα φοιτητόπουλα, για το μέρος που συγκεντρώνονται οι ομάδες αντιεξουσιαστών και την ατέλειωτη περατζάδα κάτω από αυτήν καθώς και τις προσωπικές του μνήμες και εμπειρίες (βλέπε στα κείμενα με τίτλο «Να πάψω να περνάω από την Καμάρα;» και «Αφίσες στην Καμάρα»). Με αυτή τη λογική ο Σερέφας γράφει 56 (αν τα μέτρησα σωστά) κείμενα για διάφορα σημεία και μέρη της πόλης. Κυρίως κινείται στο κέντρο της πόλης, με μόνες εξαιρέσεις μία μετακίνησή του δυτικά προς το στρατόπεδο του Παύλου Μελά, μία ανατολικά προς το σημείο που δολοφονήθηκε ο Γεώργιος Α’ (αν και κάνει ένα λάθος, καθώς η «Στάση Γεωργίου» που αναφέρει είναι πιο ανατολικά και δεν έχει σχέση με τη δολοφονία του Γεωργίου Α’) και κάποιες προς την Άνω Πόλη και το Γεντί Κουλέ. Υπάρχει μία «ομαδοποίηση» των κειμένων (πχ τα δύο κείμενα για την Καμάρα είναι μαζί, το ίδιο και τα δύο κείμενα για τον πεζόδρομο της Ικτίνου και τον Ναό της Αγίας Σοφίας), αλλά δεν ακολουθείται κάποια σειρά στον χάρτη. Ο αναγνώστης αφού διαβάσει τα κείμενα, θα επιλέξει αυτά που τον ενδιαφέρουν, θα σχεδιάσει τη διαδρομή που θα ακολουθήσει, θα πάρει το βιβλίο μαζί του και ελαφριά παπούτσια και θα βγει να γνωρίσει την πόλη του!

Τα κείμενα είναι σύντομα και ανεξάρτητα μεταξύ τους και διαβάζονται εύκολα και γρήγορα. Στο τέλος πολλών από αυτά υπάρχουν σημειώσεις και κάποιες βιβλιογραφικές πηγές. Όπως είπα και πριν, θα μπορούσα να χαρακτηρίσω το βιβλίο και ως ένα είδος οδηγού πόλης, αφού δίνει υλικό για περιήγηση στη Θεσσαλονίκη. Ο αναγνώστης θα χρησιμοποιήσει το υλικό του βιβλίου ως δείγμα και θα βρει την αφορμή είτε να διαβάσει περισσότερα πράγματα για αυτά τα μέρη ή να κάνει τη δική του καταγραφή, σύμφωνα με τις οδηγίες στον πρόλογο.

Προσωπικά το βιβλίο μου άρεσε πολύ και το διάβασα πολύ ευχάριστα. Και τώρα που φτιάχνει ο καιρός μάλλον θα το χρησιμοποιήσω για κάποια εξόρμησή μου στην πόλη. Ο Σερέφας μας προσφέρει άλλο ένα έργο για τον τόπο που τόσο πολύ αγαπάει, όχι με μια στείρα τοπικιστική διάθεση (πχ στο «Λαός και παραλία» απομυθοποιεί τις υπερβολές που ακούμε ή διαβάζουμε πολλές φορές για τη σχέση των Θεσσαλονικέων με τη θάλασσα) αλλά με το μεράκι και το σεβασμό που πρέπει να έχει κάποιος για τον τόπο που ζει.

Ένα ημερολόγιο του 2003, που μπορεί να σας φανεί χρήσιμο το 2025

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Ημερολόγιο 2003 – Η Θεσσαλονίκη των ξένων

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Παρατηρητής (2002)

ISBN: 960-374-213-9

Τιμή: Περίπου €15

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ξεχασμένο σε ένα ράφι του Μαλλιάρη βρήκα το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης. Πρέπει να έκαναν εκκαθάριση οι άνθρωποι στις αποθήκες τους και να ανακάλυψαν αυτό το πολύ ενδιαφέρον ημερολόγιο του 2003!

Η έκδοση είναι εξαιρετική. Σκληρό εξώφυλλο, το κόκκινο χρώμα κυριαρχεί στο εσωτερικό του ημερολογίου, ευανάγνωστα κείμενα και εικόνες καθαρές, χρησιμοποιήθηκε χαρτί W/F των 120gr. Πολύ όμορφη δουλειά στο σύνολό της.

Ο Σερέφας έχει ασχοληθεί πολύ στο παρελθόν να βρίσκει και να αναδεικνύει κείμενα συγγραφέων ξένων σχετικά με τη Θεσσαλονίκη. Στη Vivlioniki έχουμε δει δύο τέτοια έργα του, το «Αλλόγλωσσα ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη» και το «Η Θεσσαλονίκη εξ αποστάσεως«. Όποιος επίσης διαβάζει το περιοδικό «Θεσσαλονικέων Πόλις» θα βρει σχετικά του κείμενα.

Μετά από έναν εξαιρετικό πρόλογο με τη γνωστή χειμαρρώδη γραφή του Σερέφα και ένα συνοπτικό χρονολόγιο της πόλης, ξεκινάει το ημερολόγιο. Στις σελίδες για τις ημέρες του χρόνου σε κάθε δισέλιδο υπάρχει μία βδομάδα που ξεκινάει από την Κυριακή. Σε κάθε μέρα αναφέρεται η ώρα ανατολής και δύσης του ήλιου και στοιχεία του χριστιανικού εορτολόγιου. Πληροφοριακά το 2003 το Πάσχα έπεφτε στις 27 Απριλίου. Στην αριστερή σελίδα υπάρχει μία ενότητα με τίτλο «Χώρος καταγραφής προσωπικών αναμνήσεων από την πόλη, αυτήν την εβδομάδα» ώστε να μπορεί ο κάτοχος του ημερολογίου να κάνει πιο προσωπικό το ημερολόγιο. Κάποιοι θα βρουν χρηστικό το βιβλίο, κάποιοι όχι, αυτό είναι καθαρά υποκειμενικό.

Περισσότερο όμως ενδιαφέρον έχουν σίγουρα τα κείμενα που παρουσιάζονται μαζί με το φωτογραφικό υλικό και κάποια σχέδια. Παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά, το παλαιότερο είναι του 1419, ενός Ρώσου κληρικού που βρέθηκε τότε στη Θεσσαλονίκη και το πιο σύγχρονο είναι του 2002. Δίπλα στα κείμενα, τα οποία είναι εμπειρίες και αφηγήσεις ξένων ανθρώπων που βρέθηκαν στην πόλη, υπάρχουν κάποιες φωτογραφίες που σχετίζονται με κάποιο τρόπο με τα κείμενα. Κάθε μήνας έχει το δικό του λογοτεχνικό κείμενο, με εξαίρεση ένα πεζό, τα υπόλοιπα είναι ποιήματα. Δίπλα σε αυτά τα κείμενα που έχουν το ρόλο εισαγωγής στον μήνα, υπάρχουν κάποια σχέδια. Συνολικά τόσο τα κείμενα (περιηγητών, επισκεπτών, αλλά και τα λογοτεχνικά), όσο και οι φωτογραφίες και τα σχέδια, έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Προσωπικά το ημερολόγιο μου άρεσε πολύ, όχι ίσως τόσο για τη χρήση του ως ημερολόγιο, όσο για τα κείμενα και τις εικόνες. Ο Σερέφας έκανε μια πολύ καλή επιλογή, με υλικό που ποικίλει σε θεματολογία και ύφος. Αν το βρείτε κάπου μην το προσπεράσετε, το 2025 είναι χρονιά που οι ημέρες συμπίπτουν ακριβώς με αυτές του 2003 (εξ ου και ο τίτλος της ανάρτησης)!

Ο γύρος της Θεσσαλονίκης με αφετηρία το ξενοδοχείο Excelsior

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Η Θεσσαλονίκη του Excelsior – 50 στάσεις στην πόλη

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας, Άρις Γεωργίου

Έκδοση: Excelsior (2010)

ISBN: 978-960-93-1840-2

Τιμή: Περίπου €30

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Όσο και αν ζούμε στην εποχή του internet, βρίσκω ιδιαίτερα χρήσιμους κάποιους οδηγούς πόλεων, ίσως γιατί με γοητεύει περισσότερο η εικόνα κάποιου που περιπλανιέται στην πόλη με μπούσουλα ένα βιβλίο παρά το κινητό του. Το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης είναι ένας εξαιρετικός οδηγός, ο οποίος φτιάχτηκε με πολύ μεράκι, είναι αρχοντικός στα μάτια μου και φέρει τις υπογραφές του Σάκη Σερέφα στα κείμενα, ενώ οι φωτογραφίες αποτελούν έργα του Άρι Γεωργίου.

Η έκδοση είναι άριστη. Εξαιρετικής αισθητικής σκληρό εξώφυλλο, πάρα πολλές φωτογραφίες σε πολύ καλή ποιότητα, πολύ καλή ποιότητα χαρτιού, ένα κόσμημα για τα μάτια πραγματικό. Δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά) με μετάφραση των κειμένων να έχει κάνει η Janet Koniordos. Το βιβλίο αποτελεί μια παραγωγή του ξενοδοχείου Excelsior, το οποίο βρίσκεται στη γωνία Μητροπόλεως με Κομνηνών και άνοιξε τις πύλες του το 2009. Πολυτελέστατη δουλειά.

Στην αρχή και στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένας χάρτης με 50 σημεία, τις 50 στάσεις του βιβλίου. Όλες βρίσκονται μέσα στο χώρο που ορίζονταν παλαιά από τα τείχη της πόλης μας και ο επισκέπτης ή ο κάτοικος της Θεσσαλονίκης μπορεί εύκολα να τα επισκεφτεί με τα πόδια. Το κυρίως μέρος του βιβλίου προλογίζουν ο Κωνσταντίνος Τουρνιβούκας, μέλος της γνωστής οικογένειας η οποία δραστηριοποιείται για δεκαετίες στον τουρισμό της πόλης και στην οποία οικογένεια ανήκει το Excelsior και παλαιότερα το πιο λαμπρό ίσως ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, το Mediterranean Palace, που βρισκόταν επί της Λεωφόρου Νίκης. Υπάρχει επίσης ένα κείμενο του Σάκη Σερέφα με τίτλο «Οι πόλεις ανακαλύπτονται με τα πόδια», καθώς και ένα χρονολόγιο της Θεσσαλονίκης από την εποχή της ίδρυσής της έως και σήμερα. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα κείμενο του Άρι Γεωργίου, του οποίου το γραφείο βρισκόταν στο κτίριο που έγινε το 2009 το Excelsior και το οποίο είχαμε δει σε ένα βιβλίο του Γεωργίου, που είχε παρουσιαστεί στη Vivlioniki παλαιότερα.

Η ταξινόμηση του υλικού έγινε με θεματικά κριτήρια. Οι 50 στάσεις είναι χωρισμένες σε 9 ενότητες. Έτσι έχουμε την «πόλη του νερού και του θαλάσσιου μετώπου» με αναφορές σε λουτρά της πόλης, στο Σιντριβάνι, στο λιμάνι και στην Παλιά Παραλία, την «πόλη των αγορών» που μιλάει για το Μπεζεστένι, το Καπάνι, τη Μοδιάνο και τα Λαδάδικα, την «πόλη των Ρωμαίων» για την Καμάρα, τη Ροτόντα, τη Ρωμαϊκή Αγορά κα, την «πόλη των Βυζαντινών εκκλησιών» για τους σπουδαίους ναούς της Θεσσαλονίκης, την «πόλη των πολύγλωσσων προσευχών» για τα εναπομείναντα τζαμιά, τη συναγωγή των Μοναστηριωτών, την καθολική και την αρμένικη εκκλησία, την «πόλη των πλατειών» που μιλάει για την Πλατεία Ελευθερίας, την Πλατεία Αριστοτέλους και την Πλατεία Αγίας Σοφίας (ίσως θα μπορούσε να γίνει και λόγος για την Πλατεία Ναυαρίνου), την «πόλη της μνήμης» μια μια βόλτα σε μουσεία της πόλης αλλά και στα μνήματα της Ευαγγελίστριας, την «πόλη των εγκλεισμένων» που μιλάει για τον Λευκό Πύργο και το Επταπύργιο ως παλαιές φυλακές αλλά και για την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου που παλαιότερα λειτουργούσε ως άσυλο ψυχασθενών και τέλος για την «πόλη των προσφύγων και των επισκεπτών».

Τα κείμενα δεν είναι τα τυπικά ενός τουριστικού οδηγού, αλλά χαρακτηρίζονται από τη λογοτεχνική μαεστρία του Σερέφα σε συνδυασμό με στοιχεία ιστορικά και αναφορές σε παλαιές μαρτυρίες.

Προσωπικά βρήκα το βιβλίο εξαιρετικό, τόσο ως ύλη όσο και ως ποιότητα έκδοσης. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι από το 2010 που παρουσιάστηκε το βιβλίο μπορεί να έχουν αλλάξει κάποια πράγματα και τα έργα του Μετρό όντως έχουν προσφέρει μια νέα πόλη στα μάτια του επισκέπτη, αλλά τα κείμενα θεωρώ ότι έχουν διαχρονικό χαρακτήρα και μπορούν να διαβαστούν και σήμερα αλλά και στο μέλλον, οι δε φωτογραφίες του Γεωργίου δεν χάνουν τη ζωντάνια τους όσα χρόνια και να περάσουν.

231482200030727 αναμνήσεις από τη Θεσσαλονίκη του 20ου αιώνα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Τριά δευτερόλεπτα

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Παρατηρητής (2003)

ISBN: 960-374-214-7

Τιμή: Περίπου €12

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το συγγραφικό έργο του Σάκη Σερέφα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Ποίηση, θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, έρευνες, λευκώματα, μεταφράσεις, παιδικά βιβλία και στα περισσότερα η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο επίκεντρο. Το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση.

Η έκδοση είναι απλή και όμορφη. Έντονο εξώφυλλο σε κίτρινο χρώμα, με μαύρους χαρακτήρες ο τίτλος και με κόκκινους τα ονόματα των συντελεστών. Χρησιμοποιήθηκε χαρτί W/F των 120gr. Τα κείμενα συνοδεύουν σκίτσα του ËPΓOC, από τη Biblionet έμαθα πως το πραγματικό του όνομα είναι Γιώργος Κωνσταντίνου. Μοντέρνα έκδοση συνολικά.

Ένας νευροψυχολόγος, ο Νάσος Αγαθονησιώτης, ξεκινάει μια μελέτη να υπολογίσει πόσες αναμνήσεις είχαν συνολικά οι Θεσσαλονικείς κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Η μελέτη αυτή ξεκινάει από ένα άρθρο, που είχε διαβάσει και το οποίο έλεγε πως κάθε άνθρωπος έχει 10000 αναμνήσεις κάθε μέρα. Τα γεγονότα, που συμβαίνουν στη ζωή του μοιραία παίζουν σημαντικό ρόλο είτε στο να μείνουν στο μυαλό ως νέες αναμνήσεις, είτε να σβήσουν κάποιες παλαιότερες. Δυστυχώς ο Αγαθονησιώτης σκοτώνεται σε τροχαίο και η μελέτη του περνά στα χέρια του συγγραφέα, ο οποίος μας την παρουσιάζει. Στη μελέτη αυτή αναφέρεται πως κάθε παρούσα στιγμή παραμένει στη συνείδησή μας για 3 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια γίνεται ανάμνηση. Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από αυτά τα 3 δευτερόλεπτα.

Μέσα από αυτήν τη μελέτη, ο Σερέφας βρίσκει τρόπο να σχολιάσει κάποια από τα σημαντικότερα γεγονότα της πόλης μας καθώς να μιλήσει και για τον αντίκτυπο, που αυτά είχαν στη μνήμη των Θεσσαλονικέων. Το βιβλίο δεν είναι ιστορικό βέβαια, αλλά η ιστορία είναι ένας από τους βασικούς μοχλούς, που κινούν την υπόθεση. Η αφήγηση είναι στο γνωστό σουρεαλιστικό ύφος του συγγραφέα, με πολύ χιούμορ και ιδιαίτερη γραφή, που νομίζω ότι είναι χαρακτηριστική πλέον του συγγραφέα. Υπάρχουν κάποια λάθη στο βιβλίο, για παράδειγμα το εστιατόρειο Όλυμπος-Νάουσα δεν έκλεισε το 1984, αλλά το 1994, ενώ επίσης λάθος υπάρχει και στο σημείο, που αναφέρεται στην καταστροφή του Εβραϊκού Νεκροταφείου κατά την Κατοχή, όπου λέει πως καταστράφηκαν 30000 τάφοι, ενώ καταστράφηκαν τουλάχιστον 300000 τάφοι. Βέβαια, όπως είπαμε, το βιβλίο δεν είναι ιστορικό, αλλά αποτέλεσμα μυθοπλασίας και δεν θα πρέπει ο αναγνώστης να μείνει σε αυτά τα σημεία. Μετά από ένα σύντομο ταξίδι στο παρελθόν και βάσει των υπολογισμών της μελέτης, υπολογίζεται πως το σύνολο των αναμνήσεων των Θεσσαλονικέων (και κάποιων άλλων, που ορίζει η μελέτη) για τον 20ο αιώνα ήταν πάνω από 231 τρισεκατομμύρια.

Το βιβλίο μου άρεσε. Δεν θα έλεγα πως είναι το καλύτερο του Σερέφα, αλλά προσωπικά μου αρέσει ο τρόπος γραφής του και το διάβασα ευχάριστα. Η εικονογράφηση νομίζω ότι ταιριάζει με το ύφος του κειμένου.

 

Ένας δεινόσαυρος γνωρίζει τη Θεσσαλονίκη (θεατρικό)

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Ένας δεινόσαυρος στο μπαλκόνι μου

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Πατάκη (2010)

ISBN: 978-960-16-3866-9

Τιμή: Περίπου €3

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Πριν κάποιον καιρό είχε παρουσιαστεί στη Vivlioniki το παιδικό βιβλίο του Σάκη Σερέφα με τίτλο «Ένας δεινόσαυρος στο μπαλκόνι μου«. Το έργο αυτό είχε κερδίσει και το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου το 2009. Η σημερινή ανάρτηση μιλάει για το θεατρικό έργο, που έγραψε ο Σερέφας για αυτό το βιβλίο.

Η έκδοση είναι απλή χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο, πέρα από ένα συμπαθητικό λαχανί εξώφυλλο. Βέβαια ένα βιβλίο, που αντικείμενο έχει ένα θεατρικό έργο δεν νομίζω ότι μπορεί να ξεχωρίζει για κάτι αισθητικά.

Η υπόθεση είναι αυτή, του πρώτου βιβλίου, που παρουσιάσαμε. Ένας δεινόσαυρος επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη, συναντά τον μικρό Γιάννη και οι δυο τους ξεκινάνε μια περιήγηση στην πόλη επιλέγουν να τη δούνε όχι από το ύψος του δρόμου, αλλά από τις κορυφές σπουδαίων μνημείων της Θεσσαλονίκης. Εδώ έχουν επιλεχθεί η Καμάρα, ο μιναρές της Ροτόντας, το πλατάνι στη Ναυαρίνου, το καμπαναριό της Αγίας Σοφίας, οι τρούλοι στο Μπεζεστένι και το μπαλκόνι του εστιατορείου «Όλυμπος-Νάουσα». Μέσα από έξυπνους διαλόγους ο Γιάννης, ο Σαύρος (το όνομα του δεινόσαυρου) και οι θεατές (μικροί και μεγάλοι) μαθαίνουν πράγματα για την ιστορία της πόλης.

Το θεατρικό έργο ναι μεν είναι για παιδιά, αλλά αυτά, που θέλει να περάσει ο συγγραφέας στον θεατή (και στον αναγνώστη) είναι χρήσιμα για όλες τις ηλικίες. Δεν γνωρίζω αν από το γραπτό η υπόθεση του βιβλίου ανέβηκε και στη σκηνή και οφείλω να ομολογήσω ότι τα θεατρικά έργα δεν μπορώ εύκολα να τα διαβάζω στο χαρτί, προτιμώ την επί σκηνής παρουσίασή τους. Επειδή είχα διαβάσει όμως αρχικά το βιβλίο με τις ζωγραφιές και τις εικόνες και ήξερα την υπόθεση, μπόρεσα να φανταστώ και μια θεατρική παράσταση. Αν πάντως ανέβει σε παράσταση, πιστεύω πως θα πάρω τα παιδιά μου για να την παρακολουθήσω.

 

25 ποιήματα για άγνωστα θανατικά της Θεσσαλονίκης

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Γιάννης Μαρία Χένριξ

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Ίκαρος (2013)

ISBN: 978-960-9527-71-2

Τιμή: Περίπου €10

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Πριν από κάποιο καιρό είχε παρουσιαστεί ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο σχετικά με τόπους στη Θεσσαλονίκη, όπου είχαν χαθεί ζωές, είτε λόγω ατυχήματος, είτε από εγκληματική ενέργεια. Συγγραφείς εκείνου του έργου ήταν οι Σάκης Σερέφας και Πάρις Πετρίδης. Το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης είναι μια ποιητική συλλογή του Σερέφα, όπου πρωταγωνιστές είναι καθημερινοί άνθρωποι, που έχασαν τις ζωές τους στην πόλη μας, σε σημεία και γωνιές από όπου περνάμε καθημερινά, αλλά κανείς δεν ξέρει πως εκεί έφυγε κάποτε μια ζωή.

Η έκδοση είναι πάρα πολύ καλή. Εκδότης ο Ίκαρος, από τους παλαιότερους και πιο ποιοτικούς εκδοτικούς οίκους της χώρας, με ιστορία άνω των 70 ετών. Στο εξώφυλλο τρεις πιτσιλιές αίματος. Λιτό και αρχοντικό βιβλίο, με πολύ καλή ποιότητα χαρτιού. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα κείμενο του Πεντζίκη.

Όπως αναφέρεται στην αρχή του βιβλίου, όλα τα ποιήματα έχουν να κάνουν με αληθινά θανατικά, που συνέβησαν στη Θεσσαλονίκη . Ονόματα και τοποθεσίες είναι οι ακριβείς, ενώ έχουμε συχνά ανάμεσα στους στίχους παρεμβολές από δημοσιεύματα της Μακεδονίας και ιατροδικαστικές εκθέσεις.

Δεν πρόκειται για πρόσωπα, που η ιστορία θα ασχοληθεί μαζί τους, πέρα ίσως από μια στιγμή, μια αναφορά σε κάποια εφημερίδα και λίγες κουβέντες μιας παρέας για κάποιο χρονικό διάστημα μετά το θανατικό. Οι ερευνητές δεν ενδιαφέρονται για το χαμό ενός άγνωστου παρά μόνο σπάνια. Ο Σερέφας τους επαναφέρει στο προσκήνιο και στις σελίδες ενός βιβλίου, να έχουν αυτοί τον τελευταίο λόγο μέσα από τους στίχους των ποιημάτων του.

25 περιστατικά, τα οποία κάποτε μπορεί να συγκλόνισαν το Πανελλήνιο (κατά την προσφιλή έκφραση των αστυνομικών ρεπόρτερ). Ατυχήματα, δολοφονίες, αυτοκτονίες, που συζητήθηκαν κατά την εποχή τους. Με τη δολοφονία της Λούλας (σελ.26) ο Σερέφας είχε ασχοληθεί σε ένα βιβλίο του, το «Θα γίνω ντιζέζ«. Η Κωνσταντινιά (σελ.28) ήταν θύμα του γνωστού Δράκου του Σέιχ Σου.

Χρονικά κινούμαστε από το 1930 (ένα έγκλημα πάθους, όπου ο σύζυγος σκότωσε τη γυναίκα και την πεθερά του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε) έως το 2011 (θύμα μια ανώνυμη τοξικομανής, γεγονός, που το θυμάμαι, το πτώμα είχε βρεθεί στην Άθωνος). Τα ποιήματα δεν έχουν μπει με χρονολογική σειρά θανάτου.

Όλα τα περιστατικά είναι τραγικά, απλά κάποια γεννούν έναν κόμπο στην καρδιά, όπως ο χαμός του 9χρονου Δημήτρη στην πισίνα του Μακεδονία Παλλάς το 1974 από πνιγμό ή αυτός του 13χρονου Παρασκευά, ορφανού παιδιού, που τον χτύπησε κεραυνός στην Αρετσού το 1969 ή της 16χρονης Μαρίας και του 23χρονου Κωνσταντίνου, που πνίγηκαν στη Νέα Παραλία, η Μαρία είχε πέσει κατά λάθος στη θάλασσα και ο Κωνσταντίνος είχε προσπαθήσει να τη σώσει, ή, ή…

Ποιητικά δεν μπορώ να κρίνω τα έργα του Σερέφα, καθώς δεν έχω τις γνώσεις και την εμπειρία κρίσης ενός ποιητικού κειμένου. Εγώ τα διάβασα σαν μικρές ιστορίες. Σε πολλά υπάρχει ομοιοκαταληξία, ενώ η τραγικότητα είναι διανθισμένη με πολύ έξυπνες πινελιές χιούμορ, χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να προσπαθεί ο Σερέφας να προσβάλει τα θύματα. Πρόκειται για ζωές, που έφυγαν άδικα, από το πουθενά.

Προσωπικά το βιβλίο μου άρεσε πολύ. Κάποια ειδικά ποιήματα τα διάβασα ξανά και ξανά ζωντανεύοντας στο μυαλό μου τις περιγραφές και το σκηνικό. Αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο αυτό, ακόμη και αν δεν είστε φίλοι της ποίησης, περπατώντας στην πόλη των φαντασμάτων, όπως έχει χαρακτηριστεί η Θεσσαλονίκη, αν περάσετε από κάποια σημεία της πόλης, από όπου χάθηκαν αυτές οι ζωές, σκεφτείτε τους έστω και για λίγα δευτερόλεπτα.

Ένας δεινόσαυρος γνωρίζει τη Θεσσαλονίκη

 

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Ένας δεινόσαυρος στο μπαλκόνι μου

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Πατάκη (2016)

ISBN: 978-960-16-2603-1

Τιμή: Περίπου €11

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Στην προηγούμενη ανάρτηση είδαμε έναν παιδικό οδηγό πόλης, που είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά το 1997. Η σημερινή ανάρτηση έχει να κάνει με ένα ακόμη παιδικό βιβλίο, περισσότερο σύγχρονο, γραμμένο από έναν πολύ γνωστό συγγραφέα και μελετητή της ιστορίας της πόλης μας, τον Σάκη Σερέφα.

Η έκδοση είναι πάρα πολύ καλή. Εξαιρετική ποιότητα χαρτιού, εικονογράφηση από τον Γιάννη Στύλο, στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν κάποια βιβλιογραφικά στοιχεία, περισσότερο μάλλον για τους γονείς, παρά για τους μικρούς αναγνώστες. Το βιβλίο είχε πάρει το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου Γνώσεων το 2009.

Πρωταγωνιστές της ιστορίας αυτής είναι ο νεαρός δεινόσαυρος Σαύρος, ο οποίος γεννιέται στον Χορτιάτη και ο μικρός Γιάννης, που μένει κάπου στην Άνω Πόλη. Οι δυο τους συναντιούνται και μετά από παραίνεση του Γιάννη αποφασίζουν να κάνουν μια βόλτα στη Θεσσαλονίκη για να παρατηρήσουν την πόλη, τα μνημεία και τους ανθρώπους της. Θα γνωρίσουν έτσι μια διαφορετική εικόνα της Θεσσαλονίκης, καθώς την κοιτούν από ψηλά.

Ενδιαφέρον έχουν τα σημεία, που επιλέγει ο Σερέφας ως «παρατηρητήρια». Είναι παλαιά, αλλά και σύγχρονα μνημεία. Η Καμάρα, ο μιναρές στη Ροτόντα, το γλυπτό «Πρόοδος» του Ζογγολόπουλου στο Συντριβάνι, το πλατάνι στην Πλατεία Ναυαρίνου, η Αγία Σοφία, το Μπεζεστένι και το μπαλκόνι στο «Όλυμπος-Νάουσα». Η αφήγηση είναι ξεχωριστή, με πολλά σουρεαλιστικά στοιχεία, χαρακτηριστικό της γραφής του Σερέφα. Οι περιγραφές είναι δοσμένες με πολύ φαντασία κάνοντας το κείμενο κατάλληλο για ανάγνωση ακόμη και για ενήλικες. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχει μια μικρή παράγραφος με τίτλο «Εδώ υπάρχει λίγη γνώση», όπου ο αναγνώστης ξεφεύγει από τον μαγικό κόσμο του παραμυθιού και μαθαίνει κάποια στοιχεία γενικής φύσεως, όπως για παράδειγμα το ότι ο Χορτιάτης είναι ένα σβησμένο ηφαίστειο (μην μου πείτε ότι το γνωρίζατε πολλοι…)!

Τα σχέδια δεν έχουν χρώμα μεν, αλλά αυτό βοηθά τον μικρό αναγνώστη, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ξυλομπογιές και τους μαρκαδόρους του και να βάλει αυτός τα χρώματα, που θέλει.

Προσωπικά το βιβλίο μου άρεσε πάρα πολύ. Εξαιρετική ποιότητα έκδοσης, λόγος ξεχωριστός και μοναδικός, αφήγηση, που τρέχει, λείπουν τα κλισέ, που εμένα τουλάχιστον με κουράζουν στα παιδικά βιβλία, όμορφα σχέδια, συνολικά μια πολύ προσεγμένη δουλειά τόσο για τα παιδιά, όσο και για τη Θεσσαλονίκη. Στους μικρούς πολίτες αυτού του τόπου αξίζει να υπάρχει το βιβλίο αυτό στη βιβλιοθήκη τους. Και αν δεν έχουν βιβλιοθήκη, ας αποκτήσουν μία με πρώτο αυτό το έργο.

Το πρώτο πεζογράφημα του Σερέφα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Το σπίτι υποδέχεται

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Κέδρος (1996)

ISBN: 960-04-1221-9

Τιμή: Περίπου €11

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ιδιαίτερη θα έλεγα την ανάρτηση αυτήν, καθώς θα μιλήσουμε για το πρώτο βιβλίο του Σερέφα με πεζά κείμενα και πιο συγκεκριμένα με διηγήματα ή όπως τα αποκαλεί ο συγγραφέας «ιστορίες». Αν σκεφτείτε πως η εργογραφία του Σερέφα ξεπερνάει τα 50 βιβλία, με τελευταίο το «Έξω χιονίζει«,  καταλαβαίνετε και την αξία του βιβλίου αυτού.

Η έκδοση είναι απλή, χωρίς κάτι το ιδιαίτερο. Το εξώφυλλο το έχει σχεδιάσει ο Δημήτρης Καλοκύρης, δεν γνωρίζω αν είναι ο γνωστός από τις εκδόσεις «Τραμ» ή κάποιος άλλος. Αξίζει να ρίξει κάποιος μια ματιά στη σελίδα στην αρχή του βιβλίου, όπου αναφέρονται οι προηγούμενες δουλειές του συγγραφέα και να δει ότι περιέχει μόνο ποιητικές συλλογές και μελέτες, χωρίς κανένα πεζό!

7 ιστορίες της πόλης, από ανθρώπους, που βιώνουν στο ρυθμό της Θεσσαλονίκης. Μοναχικοί και μόνοι, αφηγούνται στιγμές, που τους στιγμάτισαν και τις κουβαλούν μαζί τους, τις μοιράζονται με φίλους και αγνώστους όχι για κομπασμό, αλλά για να ξεφορτωθούν το βάρος τους για λίγο. Ιστορίες με έντονη την παρουσία του έρωτα, του ανεκπλήρωτου και του ονειρεμένου.

Ο Σερέφας σε αυτό το πρώτο του πεζογράφημα χρησιμοποιεί πιο κλασικές μεθόδους αφήγησης, ιδίως αν συγκρίνουμε αυτό το έργο του με το τελευταίο του, το «Έξω χιονίζει». Και εδώ πάντως η Θεσσαλονίκη είναι πανταχού παρούσα, με πολλές τοπογραφικές αναφορές της εποχής, που γράφτηκε το βιβλίο.

Ξεχώρισα τις ιστορίες «Η συνέντευξη», «Η ώρα η κακιά» και «Το σεντούκι» αν και όλες διαβάζονται εύκολα και ευχάριστα, χωρίς να σημαίνει βέβαια αυτό, ότι πρόκειται για χαζοχαρούμενες ιστορίες. Νομίζω ότι και οι επτά θα μπορούσαν να γίνουν αυτοτελή επεισόδια μιας τηλεοπτικής σειράς.

Προσωπικά μου άρεσε το βιβλίο. Ίσως όχι τόσο όσο κάποια άλλα έργα του Σερέφα, αλλά δεν έχω παράπονο. Είναι επίσης σημαντικό το να διαβάζεις τα πρώτα έργα ενός συγγραφέα πριν αυτός καταξιωθεί και να παρατηρείς την εξέλιξή του. Αν και στο Biblionet γράφει ότι το βιβλίο κυκλοφορεί, δυστυχώς δεν το βρήκα σε κανένα βιβλιοπωλείο, παρά μόνο σε παλαιοβιβλιοπωλείο.

6 σουρεαλιστικές ιστορίες στρατιωτών για τη ζωή στη Σαλονίκη του ‘Α Παγκοσμίου Πολέμου

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Έξω χιονίζει

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Πόλις (2016)

ISBN: 978-960-435-500-6

Τιμή: Περίπου €11

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τον τελευταίο καιρό κυκλοφόρησαν αρκετά βιβλία, τα οποία πλούτισαν τη βιβλιογραφία σχετικά με την πόλη, τόσο στον ιστορικό, όσο και στον λογοτεχνικό τομέα. Το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης θα ασχοληθεί με το τελευταίο έργο του Σάκη Σερέφα, ενός ανθρώπου, που έχει παράγει πολύ και σημαντικό έργο σχετικά με την ιστορία και τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης.

Η έκδοση είναι άριστη, όπως και όλες οι δουλειές, που έχω διαβάσεις από τις εκδόσεις Πόλις. Εξαιρετικό εξώφυλλο αισθητικά, πολύ καλή ποιότητα χαρτιού, ευανάγνωστο κείμενο, από τα βιβλία, που λες ότι φτιάχτηκαν με μεράκι. Ο Σερέφας έχει συνεργαστεί με πάρα πολλούς εκδοτικούς οίκους, αλλά νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά, που βιβλίο του εκδίδεται από τον οίκο Πόλις.

Η υπόθεση του βιβλίου έχει να κάνει με μια χειμωνιάτικη παράσταση ενός μέντιουμ στο θέατρο Ράδιο Σίτι. Το μέντιουμ καλεί τα «σωματοποιημένα» πνεύματα 6 στρατιωτών, που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να μοιραστούν στους θεατές τις εμπειρίες τους κατά την παραμονή τους εδώ. Μέσα όμως από τις αφηγήσεις τους επεμβαίνουν και φέρνουν στην επιφάνεια τις ζωές των θεατών και των αναγνωστών.

Η γλώσσα και το ύφος του Σερέφα στο βιβλίο είναι από τα βασικότερα ατού του έργου. Ένας σουρεαλισμός, που δεν κουράζει καθόλου τον αναγνώστη, με έξυπνο χιούμορ και καυστικό λόγο, πέρα από αφήγηση των εμπειριών των στρατιωτών ασκεί κριτική και για τη σύγχρονη ζωή των κατοίκων της πόλης μας.

Υπάρχουν 7 κεφάλαια, με το τελευταίο να είναι ο «επίλογος» του βιβλίου. Στα υπόλοιπα 6 διαβάζουμε για τις ζωές δύο Άγγλων (Richard Johnson, John Smith), ενός Γάλλου (Achille Breton), ενός Ιταλού (Pietro Loretti), ενός Ρώσου (Nikita Smirnov) και ενός Ινδού (Bambalam). Οι αφηγήσεις τους βασίζονται σε αληθινά περιστατικά και γεγονότα, τα οποία έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και σε βιβλία. Μέσα από τις ιστορίες τους περνάει το κλίμα της εποχής εκείνης.

Ο Σερέφας έχει ασχοληθεί σε μεγάλο βαθμό με την ιστορία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ιδίως με τις εμπειρίες στρατιωτών και το πώς έβλεπαν αυτοί την πόλη μέσα στην πραγματικότητα εκείνης της χρονικής περιόδου (μπορείτε να διαβάσετε παραπάνω εδώ ή εδώ). Το βιβλίο αν και μοιάζει με σειρά σύντομων διηγημάτων, εν τούτοις χαρακτηρίζεται ως νουβέλα.

Προσωπικά το βιβλίο μου άρεσε πολύ και θεωρώ ότι είναι το καλύτερο λογοτεχνικό βιβλίο του Σερέφα, από όσα έχω διαβάσει μέχρι τώρα. Ζωντανή γλώσσα και ύφος, που σε κρατάνε στις σελίδες, γρήγορη πλοκή, χιούμορ, σχόλιο για τη σύγχρονη πραγματικότητα σε συνδυασμό με μία άριστη ποιοτικά έκδοση.

10 ιστορίες μεταξύ μύθου και πραγματικότητας

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Το μάταιο με θέα

Συγγραφέας: Σάκης Σερέφας

Έκδοση: Κέδρος (2004)

ISBN: 960-04-2526-4

Τιμή: Περίπου €12

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Από τους πιο αγαπημένους συγγραφείς του blog είναι ο Σάκης Σερέφας. Ο Θεσσαλονικέας συγγραφέας έχει παρουσιάσει έως τώρα ένα πλουσιότατο έργο, το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στη λογοτεχνία, αλλά έχει να κάνει και με την ιστορία και την τοπογραφία της πόλης μας. Στη σημερινή ανάρτηση θα μιλήσουμε για ένα ακόμη έργο του, 10 ιδιαίτερα διηγήματα ή όπως τα αποκαλεί ιστορίες.

Η έκδοση είναι η κλασσική του Κέδρου, λιτή και όμορφη όπως αρμόζει σε τέτοια βιβλία. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν κάποιες σημειώσεις για το κείμενο. Το εξώφυλλο είναι σχέδιο του Βίκτωρος Κοέν και ταιριάζει κάπως με το θέμα του βιβλίου, είναι σαν ένα μάτι να επιβλέπει, να παρατηρεί ή να κατασκοπεύει κάποιον ή κάτι. Ο τίτλος ηχητικά μοιάζει με τη φράση «δωμάτιο με θέα».

Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών δεν είναι ηρωικές μορφές. Σε κάποια στιγμή όλοι έχουμε συναντήσει κάποιους από αυτούς. Ο χρόνος στις περισσότερες είναι το σήμερα, ενώ ο χώρος είναι η Θεσσαλονίκη σε ξηρά, αέρα και θάλασσα. Αυτά, που αφηγούνται οι πρωταγωνιστές κινούνται στα όρια πραγματικότητας και μύθου.

Η γλώσσα του Σερέφα είναι ιδιαίτερη και προσωπική. Γρήγορη εξιστόρηση, με παρεμβάσεις σκηνοθετικές του συγγραφέα στα λόγια των πρωταγωνιστών, με ιδιαίτερο χιούμορ και μίξη του αληθινού και του μη ρεαλιστικού. Από τα βασικά ατού του Σερέφα είναι νομίζω το χτίσιμο των χαρακτήρων του βιβλίου και με δεδομένο ότι οι ιστορίες του έχουν να κάνουν με διαφορετικά πρόσωπα, κοινωνικές τάξεις, επαγγέλματα και χρονικές περιόδους, η ποικιλομορφία που πετυχαίνει είναι στα θετικά του έργου.

Όπως σε κάθε βιβλίο διηγημάτων, ο αναγνώστης ξεχωρίζει κάποια περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα. Προσωπικά μου άρεσαν ιδιαίτερα οι ιστορίες «Πάντως εγώ περνούσα καλύτερα από σας», «Το κούτσουρο που δεν κατρακύλησε» και «Πορνείας το ανάγνωσμα».

Αν σας αρέσουν τα αληθινά παραμύθια και σας συναρπάζει το ταξίδι στον εσωτερικό κόσμο των άλλων, αυτό το βιβλίο θα σας αρέσει. Το αν θα βρείτε κομμάτι του εαυτού σας κιόλας, είναι ένα άλλο θέμα.