Ο ναός του Σωτήρα Χριστού ή το «εκκλησάκι Παλαιών Πατρών και Εγνατία»

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Ναός του Σωτήρος Χριστού

Συγγραφέας: Ευτυχία Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου

Έκδοση: Καπόν (2008)

ISBN: 978-960-7037-89-3

Τιμή: Περίπου €32

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το Βυζαντινό παρελθόν της Θεσσαλονίκης είναι σε μεγάλο βαθμό γνωστό. Δεν θα μπορούσε και να μην είναι άλλωστε, αφού παντού στην πόλη υπάρχουν μνημεία να το μαρτυρούν. Κάποια από αυτά είναι γνωστά, έχουν μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό, άλλα πάλι παραμένουν μοναχικά στολίδια των δρόμων, που πολλές φορές το μάτι του διαβάτη, είτε του περαστικού, είτε του κατοίκου της πόλης, δεν θα πέσει πάνω τους. Για ένα τέτοιο μιλάει στο βιβλίο της αυτό, μια από τις σημαντικότερες μορφές στην έρευνα των Βυζαντινών αρχαιοτήτων της πόλης και πρώτη διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου, η Ευτυχία Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου.

Η έκδοση του βιβλίου είναι άριστη. Πλαστικοποιημένο εξώφυλλο, η εκτύπωση φωτογραφιών είναι απόλυτα ζωντανή, σε αγγλικά και ελληνικά το βιβλίο, τα κείμενα πεντακάθαρα, ευανάγνωστα και με σωστή στοίχιση. Οι Εκδόσεις Καπόν γενικά μας έχουν παρουσιάσει εκπληκτικές δουλειές.

Αλλά ποιό είναι το μνημείο για το οποίο μιλάμε τόση ώρα; Οι πιο πολλοί το ξέρουν ως «το εκκλησάκι στην γωνία Παλαιών Πατρών με Εγνατία», χωρίς να γνωρίζουν το όνομά του. Πρόκειται για το βυζαντινό ναΰδριο του Σωτήρος Χριστού. Στο παρελθόν στην Vivlioniki είχαμε μιλήσει ξανά για το ναό αυτό, μέσα από την παρουσίαση ενός βιβλίου του Ανδρέα Ξυγγόπουλου, το οποίο είχε κυκλοφορήσει το 1952. Πάνω από μισό αιώνα μετά, οι νέες έρευνες και ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια νέα στοιχεία για την ιστορία αυτού του μνημείου. Επίσης αναφορά στον ναό υπάρχει και σε ένα άλλο βιβλίο, το οποίο επίσης είχαμε παρουσιάσει από την Vivlioniki, το «Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη«.

Μετά την εισαγωγή, όπου υπάρχουν τα ιστορικά δεδομένα του ναού, το βιβλίο χωρίζεται σε 4 κεφάλαια.

Το 1ο κεφάλαιο μιλάει για τις ανασκαφικές έρευνες στον εξωτερικό και εσωτερικό χώρο του ναού. Βρέθηκαν τάφοι, πολλά πήλινα αγγεία και ένα νόμισμα από την εποχή του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου.

Το 2ο κεφάλαιο μιλάει για το εγκαίνιο του ναού, το οποίο βρέθηκε κατά την διάρκεια εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης του μνημείου.

Το 3ο κεφάλαιο μιλάει για τις τοιχογραφίες του ναού, οι οποίες αποκαλύφθηκαν μετά τους σεισμούς του 1978. Οι τοιχογραφίες αυτές ήταν κρυμμένες κάτω από στρώμα αιθάλης κεριών και ήταν άγνωστες στους προηγούμενους ερευνητές. Υπάρχει δε και μια φωτογραφία, η οποία δείχνει τον Άγιο Ρωμανό τον μελωδό πως ήταν πριν και μετά τον καθαρισμό των τοιχογραφιών.

Το 4ο κεφάλαιο μιλάει για την τεχνοτροπία και την τεχνική ζωγραφικής του ναού.

Αν και κυρίως το βιβλίο απευθύνεται σε αναγνωστικό κοινό το οποίο έχει κάποιες γνώσεις αρχαιολογίας και ιστορίας, εν τούτοις και κάποιος αναγνώστης χωρίς αυτές τις ειδικές γνώσεις μπορεί να απολαύσει τις φωτογραφίες και να μάθει πράγματα γενικά για την ιστορία του μνημείου. Σίγουρα πάντως θα αποτελέσει κίνητρο το βιβλίο αυτό για την επίσκεψη του αναγνώστη στο μικρό εκκλησάκι «Γερμανού και Εγνατία γωνία».