Οι σινεμάδες της Θεσσαλονίκης

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Οι κινηματογράφοι της παλιάς Θεσσαλονίκης 1895-1944

Συγγραφέας: Κώστας Τομανάς

Έκδοση: Νησίδες (1993)

ISBN: 960-8480-09-4

Τιμή: Περίπου €16

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία του Τομανά, είναι αυτό που έγραψε για τους παλιούς κινηματογράφους της Θεσσαλονίκης. Η πόλη από τα πρώτα βήματα του σινεμά, είχε αναπτύξει μια ερωτική σχέση με την 7η Τέχνη. Η γέννηση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι το αποτέλεσμα αυτής της σχέσης, αλλά πριν γίνει αυτό, είχε σχηματιστεί το κατάλληλο υπόβαθρο από μικρές και μεγάλες αίθουσες, είτε των χειμερινών, είτε των θερινών κινηματογράφων.

Η έκδοση είναι όμορφη, με πλαστικοποιημένο εξώφυλλο και πολλές φωτογραφίες, κάποιες εκ των οποίων είναι και σπάνιες. Προσωπικά μου φάνηκε κάπως πυκνογραμμένο, αλλά για κάποιον που έχει περισσότερες γνώσεις και μεγαλύτερο ενδιαφέρον από εμένα για τον κινηματογράφο και την ιστορία του, αυτό να μην αποτελεί εμπόδιο ή και να μην το παρατηρήσει καν.

Στο βιβλίο που έχω εγώ γράφεται μόνο η χρονολογία της πρώτης έκδοσης, αλλά είναι σίγουρο ότι μιλάμε για ανατύπωση τουλάχιστον μετά το 2005.

Στον πρόλογο υπάρχει μια σύντομη εξιστόρηση των πρώτων βημάτων του κινηματογράφου από την γέννησή του στην Γαλλία, αλλά και αναφορά στους αδερφούς Μανάκια, πρωτοπόρους όχι μόνο στην Ελλάδα της 7ης Τέχνης. Επίσης μαθαίνουμε για την πρώτη κινηματογραφική προβολή στην πόλη μας, η οποία έλαβε χώρα στην Καφέ-Μπυραρία «Η Τουρκία» στις 4 Ιουλίου 1897.

Ακολουθεί η αναφορά στους παλιούς κινηματογράφους της πόλης, κανείς από αυτούς πλέον δεν υπάρχει, αν και κάποιων τα ονόματα έχουν παραμείνει, χωρίς να γνωρίζουν πολλοί Θεσσαλονικείς σήμερα για ποιό λόγο υπάρχει η περιοχή Κυβέλεια ή πού ήταν τα Τιτάνια, για τα οποία σίγουρα θα έχουν ακούσει κάτι από τους πατεράδες τους.

Από σεβασμό και μόνο στα σινεμά αυτά, θα ήθελα να αναφέρω τουλάχιστον τα ονόματα των χειμερινών κινηματογράφων, όλα όσα γράφει ο Τομανάς για αυτά, νομίζω καλύτερα θα ήταν να τα διαβάσετε μόνοι σας:

• Ολύμπια (στην Μοναστηρίου 66, πρώην «σινεμά Μπριστόλ»)
• Σπλέντιτ (στην πλατεία Βαρδαρίου, το μετέπειτα «Ίλιον»)
• Αττικόν (στην Εγνατία, γνωστό πέρα από τις ταινίες και για τις συμπλοκές του ΚΚΕ με τους αρχειομαρξιστές)
• Πάνθεον (στον Βαρδάρη, άντρο μαυραγοριτών κατά την Κατοχή)
• Αχίλλειον (στην Αγίου Δημητρίου. καταστράφηκε από Ιταλικό βομβαρδισμό κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο)
• Αίγλη (το Γενί Χαμάμ πίσω από τον Άγιο Δημήτριο, πρόβαλε συχνά τούρκικες ταινίες για τους πρόσφυγες)
• Φοίνικας (στην Τούμπα, έπαιζε ταινίες για τους πρόσφυγες)
• Κυβέλεια (στην Κωνσταντινουπόλεως, κυρίως τον προτιμούσαν οι Εβραίοι της πόλης μας)
• Πανελλήνιον (στην Εθνικής Αμύνης με Σβώλου)
• Μόντερν (το μετέπειτα «Κεντρικόν»)
• Πατέ (στην παραλία, κάηκε στην Πυρκαγιά του 1917, μεταφέρθηκε και μετονομάστηκε στο σημερινό «Ράδιο Σίτυ»)
• Απόλλων (στην Βασιλέως Γεωργίου, κυρίως το προτιμούσαν Εβραίοι)
• Διονύσια (στην Αγίας Σοφίας, από τους πιο ιστορικούς κινηματογράφους της πόλης)
• Παλάς (στην παραλία, υπήρχε μέχρι σχετικά πρόσφατα)
• Ηλύσια (στην διαστάυρωση Μητροπόλεως με Παύλου Μελά, υπάρχει νομίζω ακόμη η ταμπέλα νεόν του σινεμά)
• Τιτάνια (στην Τσιμισκή, δίπλα στο αγίασμα της Αγίας Ελεούσας, εκεί που ήταν ο Φωκάς)

Ακολουθεί στο βιβλίο μια αναφορά στον ιταλικό κινηματογράφο (επειδή σύμφωνα με τον Τομανά πολλές ταινίες ήταν από εκεί) και κυρίως σε Ιταλίδες ηθοποιούς, τα ονόματα των οποίων θα είναι μάλλον γνωστά σε άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με τον κινηματογράφο ή που έχουν μανία με τον σινεμά.

Στη συνέχεια υπάρχουν κάποιες σελίδες για την ιστορία του Ελληνικού κινηματογράφου, ως την εποχή του 1944. Πολύ ενδιαφέρον είναι και ένα πολύ μικρό κεφάλαιο, όπου αναφέρονται ταινίες που παίχτηκαν σε σινεμά της πόλης πριν την Πυρκαγιά του 1917. Όλο το υπόλοιπο βιβλίο ακολουθεί την δομή των Χρονικών του Τομανά, δηλαδή για κάθε έτος υπάρχει η αναφορά των ταινιών που παίχτηκαν στα διάφορα σινεμά. Τα ονόματα ταινιών και ηθοποιών είναι πάρα μα πάρα πολλά. Δυστυχώς δεν υπάρχει ευρετήριο στο βιβλίο.

Ο Τομανάς έγραψε ένα βιβλίο το οποίο αφορά τόσο κάποιον που ενδιαφέρεται για την ιστορία της πόλης, όσο και για κάποιον που έχει τρέλα με τον κινηματογράφο. Τα δύο αρνητικά του βιβλίου για μένα είναι η κάπως υψηλή τιμή του και η έλλειψη ευρετηρίου. Κατά τα άλλα το βρήκα πάρα πολύ ενδιαφέρον.