ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ
Τίτλος: Το ιστορικό κέντρο Θεσσαλονίκης με επίκεντρο τα Ανθοπωλεία
Συγγραφέας: Νικόλαος Γηράσης
Έκδοση: Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (2006)
ISBN: 960-88595-5-7
Τιμή: Περίπου €8
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
Προσωπικά μου αρέσουν πολύ τα βιβλία, που γράφουν άνθρωποι, οι οποίοι δεν είναι λογοτέχνες ή επαγγελματίες συγγραφείς και οι οποίοι απλά μοιράζονται μαζί μας τις μνήμες τους από μια εποχή ή μια περιοχή. Το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης μας ταξιδεύει πίσω στα χρόνια από το 1950 έως το 1965 και σε μια περιοχή, που εκτείνεται γύρω από τα «ανθοπωλεία» του τίτλου ή πιο γνωστά σε όλους μας ως «Λουλουδάδικα».
Η έκδοση είναι απλή χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο. Κάποιες φωτογραφίες συνοδεύουν το κείμενο. Βιβλιογραφικά στοιχεία υπάρχουν στο τέλος του βιβλίου. Προλογίζουν ο παλαιός δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος και ο τότε αντιδήμαρχος πολιτισμού Βασίλης Γάκης.
Το κύριο μέρος του βιβλίου χωρίζεται σε 3 μέρη:
- Στο πρώτο μέρος ο Γηράσης γράφει κάποια διηγήματα, τα οποία είναι αληθινές ιστορίες δοσμένες με λογοτεχνική μορφή, σαν αφηγήματα. Μέσα σε αυτές παρουσιάζεται ο κόσμος της εποχής εκείνης και η γειτονιά γύρω από τα Λουδουδάδικα, που εκτείνεται από την Αριστοτέλους έως τη Βενιζέλου και από την Εγνατία έως την παραλία. Καπάνι, Μοδιάνο, Κομνηνών και Βασιλέως Ηρακλείου είναι ο πυρήνας του κόσμου, που περιγράφουν οι ιστορίες αυτές. Δεν μπορεί κανείς να τις χαρακτηρίσει και λογοτεχνικά διαμάντια, αλλά έχουν το ενδιαφέρον τους. Προσωπικά μου άρεσαν «Η ανεργία της δεκαετίας 1950», «Το Καπάνι», «Διάλογοι με τον Γιακώ» και «Το τραμ το τελευταίο».
- Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας θέλει να μιλήσει για τους δρόμους της περιοχής στην οποία αναφέρεται και τα κεφάλαια έχουν την προέλευση των ονομάτων των οδών (εκτός από την οδό Φραγκίνης). Γίνεται επίσης και μία σύντομη αναφορά στις συντεχνίες της πόλης ή εσνάφια (συνάφια), δομές, που εκπροσωπούσαν ομάδες εργαζομένων κατά την Οθωμανική περίοδο της πόλης κυρίως, αλλά και λίγο μετά.
- Το τρίτο μέρος είναι και το κυρίως κομμάτι του βιβλίου. Μετά από έρευνα του συγγραφέα σε διάφορα αρχεία, βιβλία, αλλά και με οδηγό τις προσωπικές του μνήμες, ο αναγνώστης θα περπατήσει στους δρόμους γύρω από τα Λουδουδάδικα, στα στενά στο Καπάνι, αλλά και στην Ερμού, την Εγνατία, τη Βενιζέλου, την Αριστοτέλους, την Κομνηνών, την Βασιλέως Ηρακλείου, θα μπει στα κτίρια και θα μάθει πράγματα σχετικά με τους επαγγελματίες, που εργαζόντουσαν εκεί κατά την περίοδο 1950-1965 (χοντρικά). Υπάρχουν βέβαια και πιο σύγχρονες αναφορές. Το κεφάλαιο σχετικά με τον Μακεδονικό Αγώνα δεν έχω καταλάβει πώς συνδέεται με το υπόλοιπο κομμάτι του μέρους αυτού, αν εξαιρέσει κάποιος ότι η οδός Ασκητή πήρε το όνομά της από τον Θεόδωρο Ασκητή, υπάλληλο του Ελληνικού Προξενείου πριν το 1912, ο οποίος δολοφονήθηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες. Επίσης στο κεφάλαιο με τίτλο «Συγκρούσεις και προβλήματα του Κέντρου» υπάρχουν ενότητες για τον Κύριλλο και τον Μεθόδιο, για τους Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης και τη Φεντερασιόν, που επίσης μου φαίνονται άσχετες με το θέμα. Τέλος πάντων διαβάζονται άνετα, χωρίς να κουράζουν.
Ο Γηράσης επιχειρεί να περιγράψει την περιοχή και να αφήσει στοιχεία για μελλοντική έρευνα, προσφέροντας στον αναγνώστη πολλά και σημαντικά πράγματα σχετικά με την τοπογραφία των Λουλουδάδικων και της πέριξ «συνοικίας». Ένας κόσμος, του οποίου η σημερινή εικόνα σίγουρα έχει αλλάξει, αλλά κρατά ακόμη τον χαρακτήρα της αγοράς. Το Γιαχουντί Χαμάμ έχει αναστηλωθεί και παρά το γεγονός ότι παραμένει κλειστό, έχει ομορφύνει την οδό Κομνηνών. Έγιναν πεζόδρομοι, τα μικρά κτίρια έδωσαν τη θέση τους σε πανύψηλα μέγαρα, τα μικρομάγαζα άλλαξαν όψη και ιδιοκτήτες. Πέρα όμως από τις αλλαγές, που φυσιολογικά φέρνει ο χρόνος, η περιοχή αυτή κρατάει αρκετά στοιχεία από το παρελθόν αναλλοίωτα και η ανάπλαση, που έγινε σεβάστηκε τις μυρωδιές, τα χρώματα, το παρελθόν.
Το βιβλίο δεν μπορεί βέβαια να χαρακτηριστεί ιστορικό, καθώς ο υποκειμενικός παράγοντας στην περιγραφή των γεγονότων είναι αρκετά έντονος σε κάποια σημεία. Και αν αυτό είναι κατανοητό για όσα συνέβησαν με τον συγγραφέα παρόντα, δεν δικαιολογείται όταν μιλάει για πράγματα όπως το Κίνημα των Ζηλωτών, η Επανάσταση των Νεότουρκων, τους Ντονμέδες κα.
Σε γενικές γραμμές το βιβλίο μου άρεσε. Κυρίως το κομμάτι αυτό, στο οποίο ο συγγραφέας επικεντρώνεται στο θέμα του, την περιοχή δηλαδή γύρω από τα Λουλουδάδικα, τον κόσμο της και τα γεγονότα, που συνέβαιναν εκεί σε μια περίοδο μικρή μεν (1950-1965), αλλά αρκετά κοντά μας χρονικά δε. Εμπλουτίζει τις γνώσεις μας σε τοπογραφικά ζητήματα της πόλης και αναδεικνύει ένα κομμάτι της Θεσσαλονίκης, οπότε και μόνο από αυτά μου φαίνεται θετικό το έργο του συγγραφέα. Ίσως μια ανανεωμένη έκδοση με περισσότερα στοιχεία και κυρίως φωτογραφικό υλικό θα ήταν ακόμη καλύτερη.